İlber Ortaylı, Hürriyet Gazetesi’nde “Balkan Gezisi ” başlıklı bir yazı kaleme aldı. Ünlü tarihçi, yazısının “Sandor Petofi” başlıklı kısmında Macar şairin doğumunun 200. yılında anılması kapsamında hazırlanan kitaba yer verdi.
Yazının ilgili kısmı şöyle:
2022 ve 2023 yılları dünyada ve Türkiye’de Sándor Petőfi’nin 200. doğum yıldönümü olarak anılacak. Türkçeye bu yıldönümü münasebetiyle Dursun Ayan ve Edit Tasnádi’nin hazırladığı “Sándor Petőfi” isimli varlıklı muhtevalı bir kitap kazandırıldı. Edit Tasnádi Macar Türkolojisinin yetiştirdiği yetenekli kalemlerden, güç çevirilerin üstadıdır.
Her Macarın sevdiği; ulusal şair ve kahraman Sándor Petőfi’den yaptığı çeviriler, doğrusu şiir tadını kaybetmemiş. Bizde Sándor Petőfi çevirileri 1920’lerde başlar. Yeni harflerle yepyeni lisandan çevirileri Sami Özerdim yapıyordu. Artık artık Hungarologlarımızın sayısı artıyor.
Petőfi, Macar özgürlük savaşına katıldı. Macar Polonya ordularının başkomutanı olan General Jozef Bem, yani Türkiye’ye göçüp Müslümanlığı seçen ve Murat Paşa unvanını alan Haleb’in kahraman valisinin maiyetindeydi. Şayet son safhada Macaristan’da, savaşta ölmeseydi bize sığınanlardan biri olurdu.
Dursun Ayan ve Edit Tasnádi’nin hazırladığı “Sándor Petőfi” kitabının 139. sayfasındaki “Lenkei’nin Bölüğü” isimli Petőfi’nin uzun şiirinin çevirisi var. 1847 yılının özgürlük savaşı sırasında yazılmış; fazla kelama gerek yok, bunu okuyunca bile Petőfi’nin ne kadar usta bir şair olduğu anlaşılıyor. İkinci şiir de yeniden tıpkı kitaptaki “Deli”; savaş şairinin duygusal dünyasını tabirindeki renkliliği gösteriyor.
ORİJİNALDEN ÖRNEKLER
Kitabın ekler kısmında Petőfi’nin İkbal’in çeviri ettiği Farsçadan ve Necmi Seren’in 1928 çevirilerinin özgün baskılarından örnekler de var.
1848’de Macarların Cumhuriyet ilan edip Polonyalı alaylarla birlikte Avusturya ve Rusya’ya direndikleri malum ama üstün kuvvet karşısından özellikle Rusya’nın generali Paskieviç’e yenildikten sonra Türkiye’ye sığındılar. Tarihçilerin nakline nazaran Rus general amansız cezalandırmada Avusturyalılarla birlikte hareket etti. Türk İmparatorluğu ise kendisine sığınan kahramanları iade etmedi. Bu yakın tarihimizin en önemli olaylarındandır. O devirden kalma mültecilerin çocukları hâlâ burada yaşıyor.
Petőfi, Macar tarihinin en hareketli anında hürriyeti ve vatanseverliği haykıran ve Macarlar için hoş lisanlı ve üslublu şairdir. Çevirilerde biz de bunu hissediyoruz. Kitabın ekindeki özgün örnekleri verilen M. İkbal’in Farsça çevirisi bir öteki müzikal zenginlik. Bunun yanında ekler kısmında Enis Behiç Koryürek, Mehmet Emin’in çevirileri de var.
Odatv.com