Dövize olan talebin önüne geçmek için Merkez Bankası’nın önlemlerine bir yenisi eklendiği tez edildi. 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan kur atakları sonrasında KKM ile sakinleşen döviz piyasasında yükselişin yatay da olsa sürmesiyle özelikle kurumsal döviz talebinin önüne geçmek ve ‘Liralaşma’ stratejisini uygulamak ismine TCMB’de lider Kavcıoğlu, önlemlerden vazgeçmeyeceklerini Enflasyon Raporu sunumunda açıkça söylemişti. Uzmanlar son yapılanların ise ismi konulmayan (hatta kimilerine nazaran konulan) sermaye denetimi olduğunu belirtiyor.
Dolar/TL’deki seyrin seçimlere kadar stabil kalmasını sağlamaya çalışmak giderek zorlaşırken, uzmanlar alınan önlemlerin sermaye denetimi olduğunu argüman ediyor.
Kaynak arayışı ve dövizi hatta yurt dışı piyasalardaki oynaklık da göze çarpıyor.
400’lü düzeylere çıkan faizler, Nisan 2019’da yüzde 1200’lere kadar çıkarken, 2020 Ağustos’ta da 1050 düzeyini görmüştü. 2021 Mart ayından Ağbal’ın vazifeden alındığı günlerde Londra swap piyasasında gecelik TL faizi yüzde 1400’e yükselirken, 2022 mart ayında da TL’nin 14’ü aştığı günlerde yüzde 184’ler görülmüştü.
Dün de 400’lü düzeyler görülünce, Zerohedge ve Timothy Ash gibi global finans dünyasından Türkiye’yi de yakından takip eden isimler dün yabancı yatırımcının TL erişim maliyetini gösteren gecelik swap faizlerine de dikkat çekti. Bugüne 100’lü düzeylerden başlarken, gün içinde tekrar tek haneler görüldü.
Tüm bunlar TL’deki bedel kaybına yönelik hamleler olurken, DEVA Partisi Kurucularından ekonomist ve eski hazineci Ömer Rıfat Gencal bugün “sermaye kontrolü” tezinde bulundu.
Gencal’ın paylaşımında, banka departmanları ortasındaki yazışma olduğu gözlenen mailde şirketlerin döviz alımına yönelik olduğu görüldü.
Mailde anlatılanın meali şu formda; hukukî müşteriler, yani şirketler, fiyattan bağımsız, yani ne kadar olursa olsun, döviz almak için evvel Merkez Bankası’na maille atacak, akabinde çalışılan bankanın Hazine departmanı Merkez Bankası’nı arayarak onay alacak. Onay çıkmazsa şirketlere, ferdi müşteriler uygulanan kur üzerinden döviz verilecek.
Ekonomist Atilla Yeşilada da dün katıldığı Problem İktisat yayınında, şu süreçte döviz piyasasındaki uygulamaları “adı konulmamış” bir sermaye denetimi olarak tanımlarken, şirketlere yapılan uygulamalarla kişisel müşterilere yapılan uygulamaların eşitlenmesi halinde yani yürürlükte olan kuralların eşit hale gelmesinin “adının konulması” olacağını söyledi.
Yeşilada, bu denetimlerin geleceğine dair de seçimleri milat olarak belirlerken, seçimlere yakın süreçte asıl tehlikenin, anketlerde iktidar değişiminin net görülmesi halinde oluşabileceğine dikkat çekti. Bunun da asıl servet sahiplerinin seçim sonrası oluşacak siyasetlere yönelik sermayeyi yurt dışına taşımak istemesi olacağını söyleyen Yeşilada, Merkez Bankası’na bu türlü bir durumda daha çok iş düşeceğini de belirtti.
Ömer Gencal’ın paylaşımına yapılan yorumlarda Yeşilada2nın söylediğine emsal esprili yorumlara da denk gelirken,
Geçen günlerde Ak Parti merkezinde görüşülmesi olay olan eski bakan Mehmet Şimşek’in görüşlerine atıf yapıldığı da görüldü.
Uzman görüşleri de bu durumu yorumlarken,
Serbest piyasanın o kadar da özgür olmadığı da düşünüldü.
Seçime kadar yürütülen siyasetlerle döviz sorunun büyüyeceğini Yeşilada da belirtirken, yorumlarda da yer alması dikkat çekti.
Bu halde iktisatta sürdürülebilirlik tartışmasının tekrar alevlendiği de görüldü.
Ekonomi modelin sorgulayanlar kadar,
Sistemi de sorgulayanlar oldu.
Esprili yaklaşımlar güldürürken, düşündürdü.
Fiziki alımlarda da aşikâr sınırlamalar ya da bildirimler görülürken,
Mehmet Şimşek’in yabancı finans dünyasındaki yeri referans alınmaya devam etti.
Diyecek bir şey bulmayanlar da çok sayıdaydı.
Siz ne diyorsunuz? Yorumlarda buluşalım.
