European Sociological Review mecmuasında yayınlanan araştırmada, Hollanda ve Almanya’da başörtüsü takan Müslüman bayanlara yönelik işgücü piyasasındaki ayrımcılığa dair güçlü ispatlar bulunuyor. Araştırma, İspanya’daki tesettürlü bayanların, Hollanda ve Almanya’ya kıyasla daha çok daha az ayrımcılığa maruz kaldığını da gösteriyor.
Oxford Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Göç, Siyaset ve Toplum Merkezinden (COMPAS) kıdemli araştırmacı Marina Fernandez-Reino, Avrupa Göç ve Etnik Alakalar Araştırma Merkezinden (ERCOMER) araştırmacı Valentina Di Stasio ve Berlin merkezli Alman Entegrasyon ve Göç Araştırmaları Merkezinden (DeZIM) Susanne Veit’in birlikte yürüttüğü araştırmada bayanlar, 7 farklı meslek kümesine yönlendirildi.
En az dört yıllık deneyime sahip bayanların özgeçmişlerine (CV) başörtülü ve başörtüsüz fotoğrafları iliştirilerek iş sahiplerine gönderildi.
Seçilen bayan adayların başörtülü ve açık fotoğraflı CV’leri, iki farklı iş ilanı olan yerlere yönlendirildi.
Araştırmaya nazaran, yüklü olarak yüz yüze temas gerektiren işlerde başörtülü bayanlara geri dönüş başkalarına göre 3 kat daha az gerçekleşti.
Müşteri teması yüksek meslek kümelerine yapılan iş müracaatlarında, Almanya’da geri dönüş 17,9, Hollanda’da yüzde 17,6 ve İspanya’da 9,5 oldu.
Araştırmacılara nazaran, İspanya’daki düşük geri çağırma oranı dini ayrımcılık temelli değil ülkedeki yüksek işsizlik oranıyla ilgili bir durum.
Müşteri teması düşük meslekler kümesinde ise geri dönüşler Hollanda’da yüzde 34, Almanya’da yüzde 49,2 ve İspanya’da yüzde 21,8 biçiminde oldu.
Bir öteki deyişle Hollanda’da, başı açık bir bayan fotoğrafı içeren iş müracaatlarının neredeyse yüzde 70’i, yüksek müşteri teması gerektiren işler için olumlu geri dönüş alırken tıpkı işe kapalı fotoğrafla yapılan müracaatlarda olumlu geri dönüş oranı yüzde 35’te kaldı.
Almanya’daki saha deneyi de misal sonuçlar ortaya koydu.
Başı açık Müslüman bayanların yüzde 53’ü patronlardan olumlu geri dönüş alırken, kapalı bayanların yalnızca yaklaşık yüzde 25’i işyerlerinden geri dönüş alabildi.
Araştırmacılar, patronların erkekler tarafından giyilenler de dahil olmak üzere her türlü dini kıyafete karşı büyük ölçüde isteksizlik gösterdiğine dikkat çekti.
Öte yandan Cornell Üniversitesinden Doris Weichselbaumer tarafından 2019’da yapılan bir araştırmada, Almanya’da yalnızca başörtülülerin değil, göçmen kökenli ve Alman olmayan isimlere sahip bayanların da ayrımcılığa maruz kaldığını ortaya koymuştu.
Almanya’da hem Türk ismi hem de başörtülü olan bayanların, müracaatlar ortasında en fazla ayrımcılığa uğrayan küme olduğu görülmüştü.
Bu bireylere verilen olumlu karşılık oranı yüzde 4,2’de kalmıştı.